Zon-op-dak-projecten gesaboteerd door scheve subsidieregeling
Het kan toch niet zo zijn dat de Rijksoverheid haar eigen beleid tegenwerkt? Toch is dat wel het effect van de huidige SDE+-regeling. Het kabinet heeft (net als de meeste mensen) het liefst zonnepanelen op daken in plaats van op de grond. Toch mogen grootschalige zonnevelden de subsidiepot leegvissen, voordat zonnedaken aan de beurt komen. “Afgelopen kwartaal zijn ruim 6.000 van de 7.000 subsidieaanvragen afgewezen,” vertelt onze projectbegeleider Wouter. “Juist de projecten die de overheid wil stimuleren, kunnen nu niet doorgaan.”
Iedereen wil zon op dak
Het voelt zo logisch: eerst daken vol leggen met zonnepanelen en dan pas zonneparken op bruikbare grond. Voor zon op dak is het maatschappelijk draagvlak ook veel groter. Dit zien we bij Energie VanOns bijvoorbeeld terug in reacties onder onze berichten op sociale media. Als we een nieuwtje delen over een zonnepark op het veld, levert dat soms flink kritische reacties op. Mensen reageren veel positiever op nieuws over zonnedaken. Het is dan ook niet voor niets dat provincies en gemeenten afgelopen jaar nog samen met het kabinet een voorkeursvolgorde hebben afgesproken: de zogenaamde Zonneladder. Leg eerst zonnepanelen op daken en onbenutte bebouwde locaties. Grootschalige parken op landbouwgrond staan juist helemaal onderaan.
SDE+-regeling blijkt juist andersom te werken
De huidige Stimuleringsregeling Duurzame Energie blijkt in de praktijk precies andersom te werken. Alle opwek van energie, van grijze kolencentrales tot groene windmolens, wordt linksom of rechtsom met overheidsgeld geholpen. Dat geldt ook voor zonne-energie. “Maar nu blijkt de pot voor SDE+ structureel te klein. Bovendien gaat de huidige subsidiestructuur regelrecht in tegen het beleid dat het juist zou moeten stimuleren. Grote parken krijgen namelijk voorrang op kleinschalige daken.”
Kleinere daken uitgesloten
Hoe zit het nu precies? Het aanvragen van subsidie voor SDE+-projecten kent meerdere fases. Aan de eerste fase mogen alleen projecten meedoen met een relatief lage subsidie per kWh. Projecten die iets meer nodig hebben, mogen pas in de volgende fases aanschuiven. In de praktijk betekent dit dat grootschalige projecten als eerste subsidie krijgen. Door de grote schaal ligt de kostprijs per kWh hier immers lager. Als er dan enorm overtekend wordt, zoals in de najaarsronde van de subsidie het geval was, is de pot leeg en krijgen kleinere projecten niks. Prima toch, dat is immers het spel? Niet als je bedenkt wat we hiermee mislopen.
Ontzettend zonde
“Qua marktdenken lijkt de regeling op het eerste gezicht logisch: met zo weinig mogelijk geld zo veel mogelijk opwek. Maar nu is de regeling tegenstrijdig met het beleid. Wat je vervolgens ziet gebeuren is dat grote parken van grote ontwikkelaars groen licht krijgen. Deze parken komen soms op grond te staan waar ook iets anders mee gedaan had kunnen worden. Vaak is er minder maatschappelijk draagvlak. En bovendien zijn de parken soms van multinationals en buitenlandse investeerders, waardoor het geld ook nog eens wegvloeit naar aandeelhouders en verre oorden. Lokale, kleinschalige projecten, zoals zonnepanelen op het dak van een veehouderij, kunnen nu niet doorgaan. Dit terwijl het geld met zulke projecten vaker in de regio blijft. Zeker als het een project van een energiecoöperatie is, die ook op andere manieren iets doet voor de leefbaarheid in de directe omgeving. Ontzettend zonde wat Nederland hiermee misloopt.”
Alles afgewezen
“Ook bij Energie VanOns hebben we last van deze kromme regeling. Onze zeven aanvragen zijn allemaal afgewezen. Dat ligt niet aan de inhoud van onze projecten. Bij andere aanvragers is precies hetzelfde gebeurd. We wilden bijvoorbeeld aan de slag op het dak van een multifunctioneel centrum in Friesland. Dit centrum was ook van plan iets terug te doen voor de omgeving. Een ander voorbeeld is een grote fabriek die een lokale bron voor het dorp wilde opzetten, inclusief eerste aanzet voor een warmtenet. Mooie, lokale projecten die nu waarschijnlijk niet door kunnen gaan.”
Stimuleer lokaal ondernemerschap
Afgelopen herfst was er 5 miljard euro beschikbaar. Toch zijn ruim 6.000 van de ruim 7.000 aanvragen afgewezen. In dit voorjaar in er 2 miljard beschikbaar. De kans lijkt dus klein dat afgewezen aanvragen alsnog gehonoreerd zullen worden. “Een brede groep aan organisaties, waaronder grote gemeentes, NMF en Greenpeace, heeft al opgeroepen meer geld beschikbaar te stellen. Helaas lijkt minister Wiebes hier weinig zin in te hebben. Natuurlijk onderschrijft Energie VanOns de oproep van deze organisaties. Maar nog veel liever hebben we dat de subsidieregeling verandert. Laat de subsidieregeling aansluiten op het beleid en geef zon op dak voorrang op zon op veld. Dat stimuleert lokaal ondernemerschap en laat dorpen meeprofiteren.”
